Is melk gezond voor elk?

Melk, gezond voor elk en Melk, de witte motor. Wie kent deze reclame slogans uit de jaren ’60 en ’80 niet? Slim bedacht door de zuivelindustrie en onderdeel van een een landelijke campagne om alle schoolkinderen in Nederland melk te laten drinken. De ‘schoolmelk’ werd een begrip in Nederland. Want melk drink je om voldoende calcium binnen te krijgen, toch? En calcium hebben opgroeiende kinderen nodig voor gezonde botten. Hmm.. helaas ligt het iets genuanceerder. En is melk helaas niet gezond voor elk.

Wat zit er eigenlijk in melk?

Eerst even wat ‘saaie’ theorie. Wat zit er eigenlijk in melk? Koemelk bevat verschillende stofjes die niet zo fijn zijn voor ons lichaam. Zoals het groeihormoon IGF-1, wat ervoor zorgt dat kalfjes zo snel groot worden. Goed voor hen, maar iets minder goed voor ons mensen. Ook bevat melk Neu5gC. Euh, neu-wat? Lastige materie, ik weet het. Maar Neu5gC is een lichaamsvreemd suikermolecuul. Als we dit binnenkrijgen door het eten van andere zoogdierproducten zoals melk, herkent ons imuunsysteem dat niet. Door beweging kun Neu5Gc verbranden, maar als je er teveel van binnenkrijgt kan het ervoor kan zorgen dat ons imuunsysteem overactief is. Dit leidt tot ontstekingsreacties in ons lichaam. Ook bevat melk, net als gluten overigens, veel exorfinen. Dit is een morfine-achtige stof wat zorgt voor een ‘geluksgevoel’ en wat kan leiden tot over-eten. Plus: hoe meer exforfinen je binnenkrijgt, hoe ongevoeliger je receptor in je brein wordt voor lichaamseigen endorfinen.

Heeft je kindje vaak oorontstekingen?

Melk is een hoog-allergeen voedingsmiddel en bevat caseïne. En caseïne is een dierlijk eiwit dat voor mensen maar slecht te verteren is. Kalfjes hebben hier geen moeite mee, die hebben een maag met vier kamers (‘het viermagen-stelsel’) om de eiwitten te kunnen verteren. Maar dat trucje kunnen wij mensen helaas niet. Als je er gevoelig voor bent kan caseïne irritatie in de darmen veroorzaken. Als reactie hierop produceert ons lichaam slijm. Heeft je kindje vaak last van oorontstekingen? Zuivel zou hier weleens de oorzaak van kunnen zijn. Ook staan klachten zoals eczeem en buikklachten hebben vaak verband met de inname van zuivel. Heeft je kindje klachten? Laat zuivel even helemaal weg in het voedingspatroon. Het kan een wereld van verschil maken.

Maar hoe zit het dan met de calcium in melk?

Ons lichaam heeft calcium nodig voor onze botten, dat klopt. Maar helpt melk hierbij? Het Voedingscentrum adviseert zuivel vanwege B12 en calcium. En melk bevat inderdaad calcium. Maar melk bevat ook een hoog fosforgehalte. En fosfor hecht zich aan de calcium waardoor ons lichaam dit niet goed kan opnemen. Voor een goede opname van calcium kun je calcium beter uit andere voedingsmiddelen halen.

Voedingsmiddelen die goed zijn voor de botten

Groene groenten (boerenkool, broccoli) bevatten grote hoeveelheden calcium! Gaan groenten er lastig in bij je kleintje? Denk dan eens aan een smoothie! Een handje boerenkool in je smoothie is beter voor je dan een glas melk. Verder vind je calcium ook in peulvruchten, avocado, banaan, bruine rijst, noten en gedroogde zuidvruchten zoals dadels en vijgen. Genoeg bronnen van calcium te vinden dus!

Calcium en een betere opname door vitamine D en K2

Daarnaast speelt een nog een belangrijke factor mee voor een goede calciumopname. Een goede vitamine D en K-status zorgen ervoor dat calcium beter wordt opgenomen in ons lichaam. Vitamine K kan je lichaam zelf aanmaken als je een gezonde darmflora hebt. Je vindt deze belangrijke vitamine ook in groene bladgroenten. Vitamine D kan het lichaam, bij voldoende zonlicht, ook zelf aanmaken. Maar dit is bij ons klimaat – en onze leefstijl waarin we veel binnenshuis leven en werken – heel lastig. Meer dan de helft van de Nederlanders heeft dan ook – zonder suppletie – een vitamine D-tekort. Suppletie van vitamine D is eigenlijk altijd aan te bevelen. Zowel bij kinderen als volwassenen. Neem voor meer informatie of aanbevelingen hierover gerust contact met mij op.

Plantaardige melk

De behoefte aan ‘dierlijke melk’ ligt genuanceerder als het gaat om baby’s. Tijdens de natuurlijke zoogperiode heeft een kind dierlijke melk nodig om te kunnen groeien. Optimaal gezien drinkt een baby borstvoeding tot hij aangeeft hier geen behoefte meer aan te hebben. Wanneer er geen borstvoeding (meer) beschikbaar is, is het van groot belang dat kinderen melkvoeding krijgen van een ander dier (koe of geit) of speciale voor zuigelingen ontwikkelde melk op plantaardige basis. Dit bevat alle belangrijke voedingsstoffen die de baby nodig heeft voor zijn groei en ontwikkeling. Geef je baby nooit plantaardige melk als vervanging voor flesvoeding. Dit bevat niet de juiste voedingsstoffen en kan niet worden gebruikt als vervanger voor borst- of kunstvoeding.

Hoe zit het met andere zuivelproducten?

Je hoeft dus geen melk te drinken om aan je calciumopname te komen. Kies voor jezelf of en hoeveel melk in jullie voedingspatroon past. Kijk goed naar je kindje. Heeft deze last van klachten? Tot slot nog een belangrijke vraag: hoe zit het met andere zuivelproducten? Er zit namelijk wel een verschil in het type zuivelproduct en de bewerking ervan. Yoghurt en kaas zijn door middel van probiotische bacteriën gefermenteerd en veel mensen lijken dit beter te kunnen verdragen dan melk. Maar hier geldt wel voor: kies bij voorkeur voor onbewerkte en volle producten. En heeft je kindje dus last van eczeem of oorontstekingen? Dan is het beter om ook deze producten (tijdelijk) te laten staan en te kijken welk effect dit heeft.

Vragen of persoonlijk advies?

Als kindervoedingscoach kan ik jou hierbij helpen. Ik kan jullie voedingspatroon analyseren en een op-maat-gemaakt voedingsplan mét recepten maken. Heb je vragen over kinderen en melk of wil je graag persoonlijk advies? Stuur een berichtje naar vivienne@kidsvoeding.nl een ik help je graag verder!

^{Bronnen via Better Health Academy: Milk, dietary calcium, and bone fractures in women: a 12-year prospective study. Door: D Feskanich, W C Willett, M J Stampfer and G A Colditz; Channing Laboratory, Boston, Mass. 02115, USA, Pretice, A., et al., Nutrition and bone growth development. The proceedings of the Nutrition Society, 2006 p 348-360. Brian, S., et al, Dairy product consumption and risk of hip fracture: a systematic review and meta- analysis. MBC public health, 2018, p. 165.}